Hướng dẫn ăn dặm đúng cách cho bé

Trong quá trình phát triển của bé, việc bổ sung thức ăn, đặc biệt giai đoạn ăn dặm là rất quan trọng. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ vẫn còn băn khoăn và chưa biết làm thế nào cho trẻ ăn dặm đúng cách? Thấu hiểu điều đó, Vạn Phúc Care sẽ hướng dẫn cha mẹ các nguyên tắc và phương pháp ăn dặm, cũng như lượng thức ăn phù hợp cho trẻ, giúp cha mẹ tự tin và hiểu rõ hơn về việc cho trẻ ăn dặm đúng cách. Cùng theo dõi nhé!

Khi nào trẻ ăn dặm?

Theo các chuyên gia dinh dưỡng của Vạn Phúc Care, giai đoạn ăn dặm là giai đoạn mà trẻ cần được bổ sung thức ăn bởi nhu cầu năng lượng tăng lên. Từ khi bé được 6 tháng tuổi, lượng năng lượng cung cấp từ sữa mẹ chỉ đủ khoảng 450 kcal/ngày, trong khi giai đoạn này, trẻ cần khoảng gần 700 kcal/ngày. Điều này đặt ra yêu cầu cần thiết của việc ăn dặm đúng cách để bù đắp khoảng cách thiếu hụt năng lượng.

Bên cạnh việc bổ sung năng lượng, lượng thức ăn trong các bữa ăn dặm cũng cần được tăng lên theo sự phát triển của trẻ. Số lượng bữa ăn dặm cần tăng và độ đặc của thức ăn cũng dần tăng lên theo thời gian. Điều này rất quan trọng vì nếu không đảm bảo đủ bữa ăn dặm, trẻ có thể gặp vấn đề về tăng trưởng và phát triển chậm.

Không chỉ vậy, trong giai đoạn này, lượng sắt dự trữ trong cơ thể trẻ cũng đã hết. Đó là lý do tại sao việc bổ sung sắt thông qua việc ăn dặm là cần thiết. Nếu chỉ dựa vào sữa mẹ mà không bổ sung thức ăn khác, trẻ có thể thiếu sắt, gây ra tình trạng thiếu máu. Khoảng thiếu hụt sắt lớn nhất xuất hiện vào giai đoạn từ 6 – 12 tháng và đây cũng là giai đoạn có nguy cơ thiếu máu cao nhất.

Như vậy, dựa trên các nghiên cứu trên, thời điểm thích hợp nhất để cho bé ăn dặm là khi trẻ đủ từ 6 tháng tuổi trở lên. Đồng thời cha mẹ nên chú ý đến việc ăn dặm đúng cách giúp trẻ có đủ năng lượng và dưỡng chất cần thiết, tăng cường sức khỏe của bé một cách tối đa.

Cho trẻ ăn dặm sớm có sao không?

Trong quá trình hỗ trợ cha mẹ về việc ăn dặm cho bé Vạn Phúc Care nhận được rất nhiều thắc mắc của cha mẹ liên quan đến vấn đề ăn dặm của bé như: Trẻ 4 tháng tuổi ăn dặm được không? Mẹ ít sữa có nên cho con ăn dặm sớm? Hoặc tại sao không nên cho trẻ ăn dặm sớm?…. 

Thực tế, 6 tháng tuổi là thời điểm thích hợp nhất cho bé ăn dặm. Nếu cho bé ăn dặm quá sớm khi bé mới được 3 – 4 tháng tuổi, sẽ tiềm ẩn những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Trẻ từ 3 – 4 tháng tuổi có hệ tiêu hóa còn non nớt và chưa thích nghi được với một số loại thức ăn. Việc cho bé ăn dặm lúc này có thể gây khó tiêu hóa, gây ra các vấn đề như tiêu chảy, táo bón.

Bên cạnh đó, cho bé ăn dặm quá sớm khiến trẻ bú mẹ ít đi, dẫn đến thiếu hụt các chất dinh dưỡng trong sữa mẹ. Các chất dinh dưỡng này đóng vai trò quan trọng trong việc tăng đề kháng cho trẻ. Vì vậy, trong những trường hợp bất khả kháng hoặc khi mẹ mất sữa hoàn toàn, cha mẹ nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia trước khi quyết định cho con ăn dặm trước 6 tháng tuổi để an toàn cho bé.

Ngược lại, việc cho bé ăn dặm quá muộn cũng gây ra những vấn đề khác. Trẻ có thể bị rối loạn cấu trúc thức ăn và cơ hàm phát triển yếu. Đồng thời, trẻ sẽ thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tăng trưởng, dẫn đến nguy cơ suy dinh dưỡng, còi xương, thiếu máu, ảnh hưởng không tốt đến cơ thể bé.

Vì thế, bố mẹ cần xác định đúng thời điểm cho trẻ ăn dặm, tránh ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn. Sự phát triển và sức khỏe của bé cần được đảm bảo thông qua việc ăn dặm đúng cách và theo hướng dẫn của các chuyên gia chăm sóc sức khỏe trẻ.

Dấu hiệu nhận biết trẻ muốn ăn dặm

Khi bé sơ sinh bắt đầu chuyển sang giai đoạn ăn dặm, có một số dấu hiệu cho thấy bé đã sẵn sàng và muốn thử những món ăn mới. Việc nhận biết và đáp ứng đúng những dấu hiệu này là rất quan trọng để tập ăn dặm cho bé và tạo ra một trải nghiệm ăn uống thú vị cho bé. Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết quan trọng để biết bé đã sẵn sàng để ăn dặm đúng cách:

• Khả năng ngồi ổn định: Bé cần có khả năng ngồi tốt mà không cần sự hỗ trợ từ người lớn. Bé cần có đủ sức mạnh và giữ được cân bằng để ngồi trên ghế ăn hoặc ghế cao.
• Kiểm soát đầu tốt: Bé có khả năng kiểm soát đầu và cổ một cách ổn định. Điều này cho phép bé có thể nhìn chằm chằm vào thức ăn và đưa thức ăn vào miệng một cách tự tin.
• Ngậm và nhai thức ăn: Bé có khả năng ngậm thức ăn trong miệng và sẵn sàng nhai. Bé có thể di chuyển thức ăn từ phần trước của miệng lên phần sau để tiếp tục quá trình nhai.
• Gắp và đưa thức ăn vào miệng: Bé có khả năng sử dụng các ngón tay để cầm, nắm thức ăn và đưa nó vào miệng một cách tự nhiên. Điều này cho thấy bé đã có khả năng tương tác với thức ăn và sẵn lòng tham gia vào quá trình ăn uống.
• Sự tò mò và mong muốn tham gia: Bé thể hiện sự tò mò và mong muốn khi thấy thức ăn xung quanh. Bé có thể chú ý vào các hoạt động ăn uống của gia đình và muốn tham gia vào những buổi ăn.

Nguyên tắc ăn dặm đúng cách cho bé

Khi bắt đầu giai đoạn ăn dặm cho trẻ, có một số nguyên tắc quan trọng để đảm bảo bé có trải nghiệm ăn uống tốt và phát triển một cách khỏe mạnh. Dưới đây là những nguyên tắc cơ bản cần nhớ khi cho bé ăn dặm đúng cách:

Tập ăn dặm thức ăn giống sữa mẹ

Đây là một trong những lưu ý khi cho bé ăn dặm lần đầu mà cha mẹ cần nhớ. Cụ thể, hãy tập trung vào việc giới thiệu thức ăn giống với thành phần và mùi hương của sữa mẹ. Bé đã quen với vị ngọt và nhẹ nhàng của sữa mẹ, do đó, bắt đầu bằng thực phẩm như bột gạo hoặc bột ngũ cốc có thể giúp bé dễ dàng chuyển từ sữa mẹ sang thức ăn rắn.

Nguyên tắc ít – nhiều

Bắt đầu với một lượng thức ăn nhỏ và từ từ tăng dần theo thời gian. Điều này giúp bé quen dần với thức ăn mới và cho phép hệ tiêu hóa của bé thích nghi. Bắt đầu với một muỗng nhỏ và sau đó tăng dần số lượng thức ăn theo sự phát triển của bé.

Nguyên tắc “loãng – đặc”

Khi bé bắt đầu nhai và nuốt thức ăn, hãy điều chỉnh độ đặc của thức ăn để phù hợp với khả năng của bé. Bắt đầu với thức ăn loãng và dần dần tăng độ đặc khi bé phát triển khả năng nhai và nuốt tốt hơn. Điều này giúp bé thích nghi với các kết cấu khác nhau của thức ăn.

Tô màu chén bột

Một nguyên tắc quan trọng trong quá trình ăn dặm là đảm bảo rằng chén bột ăn dặm của bé cung cấp đủ các nhóm thức ăn quan trọng để đảm bảo sự phát triển toàn diện của bé. Các nhóm thức ăn này bao gồm nhóm bột đường, nhóm đạm, nhóm chất béo, và nhóm vitamin và khoáng chất.

Không ép trẻ ăn

Việc ép trẻ ăn không chỉ không hiệu quả mà còn có thể gây áp lực và tạo ra một môi trường ăn uống không thoải mái cho bé. Hãy lắng nghe cơ thể bé và tôn trọng những dấu hiệu của bé. Bé có khả năng tự điều chỉnh cảm giác no và biết khi nào cần dừng. Ngoài ra, thay vì ép bé ăn, hãy tạo ra một môi trường tích cực và hấp dẫn để bé tự do khám phá thức ăn và phát triển khẩu vị một cách tự nhiên. 

Hướng dẫn ăn dặm đúng cách khoa học

Tùy thuộc vào sự phát triển và đặc điểm riêng biệt mà mỗi bé sẽ có cách tập ăn dặm khác nhau. Vì thế cha mẹ cần tìm ra phương pháp ăn dặm cho bé phù hợp. Tránh việc sử dụng sai phương pháp hoặc ép buộc, bắt trẻ ăn dặm dẫn đến nguy cơ biếng ăn tâm lý ở trẻ. Những lưu ý chung về cách cho bé ăn dặm mà cha mẹ cần lưu ý gồm:

Phương pháp ăn dặm

Vậy bé ăn dặm như thế nào mới tốt? Để giúp bé ăn dặm tốt, ngay từ những ngày đầu tập ăn dặm cho bé, cha mẹ nên chú ý đến những quy trình như sau:

• Bắt đầu với ít thức ăn: Khi bé mới bắt đầu tập ăn dặm, hãy đút cho bé khoảng 1/2 thìa cà phê thức ăn hoặc ít hơn để bé dễ quen với cảm giác mới. Bạn cũng có thể vừa đút vừa trò chuyện với bé để tạo hứng thú.
• Cho bé ăn trong tư thế ngồi thẳng: Đặt bé vào ghế ăn hoặc ghế cao, đảm bảo bé ngồi thẳng và thoải mái. Điều này giúp bé dễ dàng nuốt và tiếp nhận thức ăn một cách tốt nhất.
• Đưa thức ăn từng muỗng: Đút thức ăn từng muỗng nhỏ vào miệng bé và đảm bảo bé đã nuốt trước khi đưa muỗng tiếp theo. Nghỉ ngơi giữa các lần đút để bé có thời gian tiếp thu và hấp thụ thức ăn.
• Ngừng lại khi bé đã no: Khi bé đã cho dấu hiệu no, hãy dừng việc đút thức ăn. Bé tự biết khi nào cần dừng và không nên ép bé ăn quá nhiều. Điều này giúp bé tự điều chỉnh khẩu vị và hình thành thói quen ăn đúng lượng.
• Kiên trì và theo dõi cảm xúc của bé: Nếu bé nhăn nhó, bụm miệng hoặc phì thức ăn ra ngoài, không nên ép bé ăn. Hãy kiên nhẫn chờ đến khi bé háo hức và vui vẻ tiếp nhận thức ăn.

Tần suất ăn dặm trong ngày

Việc xác định số lần ăn dặm trong ngày là rất quan trọng để đảm bảo bé nhận đủ lượng dinh dưỡng cần thiết và tạo ra một thói quen ăn dặm đúng cách. Tuy nhiên, số lần ăn dặm trong ngày cần được điều chỉnh phù hợp với nhu cầu và phát triển của bé.

Thường thì, trong giai đoạn đầu khi bé mới bắt đầu tập ăn dặm, bạn có thể bắt đầu với 1-2 lần ăn dặm trong ngày. Sau đó, dần dần tăng số lần ăn dặm lên 3 lần trong ngày khi bé đã quen và thích nghi với thức ăn mới.

Tuy nhiên, không có một quy tắc cứng và nhanh về số lần ăn dặm trong ngày cho mọi trẻ. Mỗi bé có nhu cầu và tốc độ phát triển riêng. Hãy quan sát bé và lắng nghe cơ thể bé để xác định số lần ăn dặm phù hợp. Nếu bé cảm thấy no hoặc không quan tâm đến thức ăn, hãy giảm số lần ăn dặm trong ngày.

Dụng cụ ăn dặm

Khi bé ăn dặm, cha mẹ hãy sử dụng các dụng cụ an toàn và có thể làm tăng sự thích thú trong quá trình ăn của bé như:

• Muỗng và đũa: Chọn muỗng và đũa phù hợp với kích thước và hình dáng của miệng bé. Đảm bảo chất liệu an toàn, không có các cạnh sắc nhọn và dễ dàng vệ sinh.
• Chén và đĩa: Chọn chén và đĩa không gây đổ khi bé tự cầm và ăn. Đặc biệt, có thể chọn các loại chén bền và không dễ vỡ khi bé thả hay vứt.
• Bên cạnh đó, cha mẹ có thể sử dụng các dụng cụ ăn uống với các hình thù ngộ nghĩnh,  nhiều màu sắc để tăng hứng thú ăn uống cho bé.

Lưu ý, trước khi sử dụng dụng cụ ăn dặm, hãy đảm bảo rửa sạch và vệ sinh đúng cách để tránh nhiễm khuẩn. Hơn nữa, luôn giám sát bé trong quá trình ăn dặm và tránh để bé ăn một mình để tránh nguy cơ nghẹn và tổn thương.

Kết luận bài viết

Qua bài viết này, hy vọng cha mẹ đã có những kiến thức hữu ích và lưu ý quan trọng về cách ăn dặm đúng cách cho bé. Thông qua những nguyên tắc và hướng dẫn mà Vạn Phúc Care chia sẻ, cha mẹ sẽ tự tin và thành công hơn trong việc tập ăn dặm cho bé. 

Hãy luôn lắng nghe cơ thể và nhu cầu của bé, theo dõi sự tiến bộ của bé trong quá trình ăn dặm. Và đừng quên liên hệ Vạn Phúc Care nếu cha mẹ gặp bất kỳ khó khăn, thắc mắc nào trong quá trình ăn dặm cho bé. Cha mẹ có thể tham khảo ngay mục Kiến thức hoặc liên hệ Vạn Phúc Care để được giải đáp nhé!