Bí quyết rèn trẻ sơ sinh tự ngủ không thể bỏ qua

Trong hành trình nuôi con, để bé tự ngủ có lẽ là điều mà hầu hết cha mẹ đều mong ước con có thể thực hiện. Cùng khám phá ngay bí quyết rèn trẻ sơ sinh tự ngủ dưới đây của Vạn Phúc Care. Từ việc thiết lập thói quen ngủ cho đến cách xử lý những tình huống bé thức giấc, cha mẹ sẽ tìm thấy những giải pháp thực tế và hiệu quả. Đừng bỏ lỡ!

Hướng dẫn trẻ sơ sinh tự ngủ là gì?

Hướng dẫn trẻ sơ sinh tự ngủ là các phương pháp, cách tiếp cận của cha mẹ để bé có thể học cách tự đưa mình vào giấc ngủ mà không cần sự trợ giúp của người khác và các nhân tố bổ trợ như ti giả, khăn quấn, tiếng ồn trắng… Đặc biệt khi nuôi con theo phương pháp EASY, việc rèn cho trẻ sơ sinh tự ngủ là điều cần thiết hơn bao giờ hết và góp phần quyết định vào sự thành công của phương pháp này.

Thực tế đã chứng minh, một em bé có thể tự ngủ sẽ ngủ ngon và sâu giấc hơn. Bé có thời gian ngủ dài hơn, thậm chí ngủ xuyên đêm và chất lượng giấc ngủ cũng cao hơn.

Trong nhiều trường hợp, các bé có thể tự đưa mình vào giấc ngủ, tuy nhiên một số bé cần sự hỗ trợ từ cha mẹ để có thể học cách tự ngủ.

Hiện có rất nhiều mẹ nhầm lẫn về việc trẻ sơ sinh tự ngủ là để mặc bé khóc đến khi nào bé ngủ thiếp đi mới thôi, bất kể là bao lâu. Đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm về việc dạy trẻ tự ngủ. Các phương pháp rèn bé tự ngủ hiện này đều có nước mắt nhưng việc để mặc cho bé khóc mà không quan tâm, không có sự hỗ trợ bé thì không phải là cách dạy trẻ tự ngủ đúng đắn và không được khuyến nghị để thực hiện.

Do đó, để chuẩn bị cho việc rèn cho trẻ sơ sinh tự ngủ, cha mẹ nên có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để quá trình hướng dẫn con tự ngủ diễn ra thuận lợi và thành công.

Tại sao việc rèn trẻ tự ngủ quan trọng?

Giấc ngủ đủ và chất lượng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ sơ sinh. Trong khi ngủ, các bé sẽ học hỏi thêm các kỹ năng, tích lũy trí nhớ và phát triển cả về thể chất lẫn trí não. 

Trong những tháng đầu đời, một đứa trẻ sơ sinh sẽ dành hơn 70% thời gian trong ngày để ngủ. Trung bình 1 bé có thể ngủ 18 tiếng một ngày và con số ngày giảm xuống còn 14 tiếng một ngày khi bé được 1 tuổi. Một giấc ngủ dài sẽ giúp bé đào thảo nơ-ron thần kinh đã sử dụng trong ngày, táo tạo tế bào não. Đây sẽ là lúc để con ghi nhớ, học nhanh hơn bao giờ hết.

Bên cạnh đó, khi ngủ một giấc dài sẽ giúp bé thư giãn, phục hồi. Con sẽ bình tĩnh tiếp nhận những cái mới từ môi trường, đặc biệt ăn tập trung và có hiệu quả hơn. 

Ngược lại, việc bé thiếu ngủ sẽ khiến thần kinh bé căng thẳng, quá tải khiến con cáu gắt, quấy khóc, dẫn đến ợ nóng, nôn trớ. Thiếu ngủ cũng khiến bé thường ngủ gật trên ti mẹ, nên ăn được ít và không cơ cơ hội cảm nhận cảm giác no hay đói. Điều này ảnh hưởng đến nhu cầu và sự phát triển của bé.

Khi một đứa trẻ sinh ra, bé không thể học được cách tự đi vào giấc ngủ mà không làm phiền người khác bằng tiếng khóc của minh. Ngủ là hoạt động thường xuyên xảy ra và không ai có thể làm hộ bé được. Điều duy nhất mà cha mẹ có thể làm là tạo cho con một môi trường ngủ an toàn và quen thuộc, giúp con dễ vào giấc hơn.

Nếu bé không thể tự ngủ, dấu hiệu phổ biến sẽ là bé không có khả năng chuyển giấc. Bé chỉ ngủ 20-30 phút mỗi lần vào ban ngày và dậy nhiều lần vào ban đêm. Hiện có rất nhiều trường khi bé không thể tự ngủ, cha mẹ thường sử dụng việc căn như mồi như để dụ dỗ bé ngủ, điều này càng khiến bé ăn đêm nhiều gây ra các vấn đề không tốt cho sự phát triển của bé.

Ngay cả khi ban đêm bé được ăn nhiều nhưng con không đói, không mút, từ đó cũng không ngủ lại được dẫn đến tình trạng thiếu ngủ triền miên cả ngày và đêm, ảnh hưởng đến sự phát triển cả thể chất lẫn tinh thần bé, gây mệt mỏi và suy nhược đến mẹ và gia đình.

Khi có có thể tự ngủ, cha mẹ không mất quá nhiều công sức và thời gian ru vỗ con ngủ. mà có thể thư thái và tận hưởng tốt hơn sự có mặt của con trong cuộc sống. 

Tóm lại, việc rèn bé tự ngủ có ảnh hưởng đến cả sức khỏe và tâm lý của bé, đồng thời tạo ra môi trường gia đình thư thái. Đây là một phần quan trọng trong việc nuôi dưỡng và giúp bé phát triển toàn diện trong giai đoạn sơ sinh.

Khi nào trẻ có thể tự ngủ?

Trẻ sơ sinh không thể tự ngủ ngay từ khi mới sinh ra. Việc tự ngủ là một kỹ năng mà bé cần học và phát triển theo thời gian. Do đó, một số cha mẹ sẽ dạy trẻ tự ngủ ngay từ những tuần đầu tiên bằng cách cho bé ngủ riêng, tập cho bé có thói quen sinh hoạt theo trình tự cố định EASY và sử dụng thêm các kỹ thuật trấn an 4S 5S để bé tự đưa vào giấc. 

Tuy nhiên, nhiều cha mẹ sẽ chờ con đủ từ 4-6 tuần tuổi trở đi mới dạy trẻ tự ngủ. Tại thời điểm này, cha mẹ đã quen với nhịp sinh học của bé, đã hiểu rõ về cơ thể và tính khí và các phản ứng của con.

Thực tế, khi được 3 tháng tuổi, bé sẽ biết cách tự đưa mình vào giấc ngủ. Vì thế mẹ có thể chờ đến khi bé đủ 3 tháng tuổi. Nếu sau 3 tháng tuổi, bé vẫn chưa thể tự ngủ, mẹ hãy sử dụng các phương pháp hỗ trợ bé.

Tuy nhiên, cha mẹ đừng chờ quá lâu và để vấn đề trở nên trầm trọng mới rèn bé tự ngủ. Khi đó cả mẹ và bé đều mệt mỏi, thiếu ngủ, chất lượng giấc ngủ tồi tệ, sinh hoạt thường ngày bị đảo lộn. Việc luyện trẻ sơ sinh tự ngủ lại sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Do đó, hãy chọn thời điểm rèn cho trẻ sơ sinh tự ngủ hợp lý nhất.

Các phương pháp rèn bé tự ngủ?

Có nhiều phương pháp khác nhau để giúp bé phát triển thói quen ngủ tự nhiên và thoải mái. Dưới đây là những phương pháp nổi tiếng mà cha mẹ có thể áp dụng để rèn trẻ sơ sinh tự nhanh chóng và hiệu quả. 

Trình tự 4S của Tracy Hogg

Trình tự 4S thường được áp dụng trong các trường hợp:

• Bé vừa mới sinh ra. Khi đó, mẹ muốn mô phỏng điều kiện bên ngoài giống như ở trong bụng mẹ để giảm cú sốc thay đổi môi trường sống. 
• Bé không dễ ngủ hoặc đột nhiên tỉnh giấc dù mới chỉ ngủ được 10-30 phút.
• Bé thức dậy đêm nhiều lần, dù không phải thức để ăn.

Trình tự 4S được thực hiện thông qua 4 bước sau:

• Bước 1: Thực hiện thủ tục đi ngủ – Sleep Routine: Mẹ thực hiện một loạt nhóm các hoạt động giống nhau lặp đi lặp lại trước mỗi lần đi ngủ, kéo dài từ 10-20 phút. Tiêu biểu như vào phòng con kéo rèm (giấc ngày), tắt đèn tối (kể cả đêm hoặc ngày), bật tiếng ồn trắng hoặc bật nhạc nhẹ nhàng….
• Bước 2: Quấn chặt – Swaddling: Đây là việc mẹ ra tín hiệu tới giờ đi ngủ cho bé bằng việc quấn chặt bé. Việc quấn chặt bé khi ngủ bằng nhộng hoặc chũn sẽ giúp bé loại bỏ được những tác nhân có thể gây kích động khiến trẻ tỉnh giấc.
• Bước 3: Ngồi yên lặng – Sitting: Sau khi con được quấn chặt, hãy bế vác bé lên vai và ngồi yên lặng trong khoảng 5 phút. Mẹ lưu ý đối với trẻ sơ sinh, hãy để mặt bé úp vào cổ hoặc vai của mẹ nhằm ngăn chặn mọi kích thích về thị giác của bé.
• Bước 4: Shhù – vỗ lưng (shush pat) khi cần: Vỗ nhẹ lên vai bé, thổi âm thanh shhh hoặc dùng máy tạo tiếng ồn trắng. Trong bước này, tùy nhu cầu cha mẹ có thể sử dụng ti giả hoặc không.

Trình tự 5S của Harvey Karp

Giống với trình tự 4S, trình tự 5S cũng được áp dụng trong các trường hợp:

1. Khi bé mới sinh mẹ muốn mô phỏng môi trường như trong bụng.
2. Bé không dễ ngủ hoặc ngủ nhưng đột nhiên tỉnh giấc dù chỉ mới ngủ 10 phút hoặc nửa tiếng. Các vấn đề này đều do tình tự ngủ không hợp lý.

Trình tự 5S được thực hiện thông qua 5 bước sau:

• Bước 1 – Quấn chặt (Swaddling): Quấn chặt bé để giảm cường độ ảnh hưởng của phản xạ Moro (Phản xạ xuất hiện vào lúc mà các bé cảm nhận được rằng mình bị rơi khỏi vòng tay mẹ), phản xạ rơi tự do mà bé sơ sinh sẽ trải qua.
• Bước 2- Cho bé nằm nghiêng hoặc nằm sấp (Side/Stomach Postion): Cuộn khăn sau lưng để đỡ lưng khi bé nằm nghiêng. Mẹ chờ bé ngủ say thì ngả bé ra nằm ngửa, đồng thời sử dụng khăn ra để đảm bảo an toàn cho bé.
• Bước 3 – Shhù: Mẹ xì bằng miệng hoặc cho con nghe tiếng ồn trắng.
• Bước 4 – Đung đưa (Swinging): Mẹ bé bé nằm nghiêng  hoặc bế bé sáp và đung đưa người để bé dễ đi vào giấc ngủ. Hoặc dùng nôi sơ sinh an toàn.
• Bước 5 – Cho bé mút ti giả/ hoặc mút tay nếu bé đã biết mút (Sucking): Cho bé mút ti giả, ngón tay của mẹ hay ngón tay của bé nếu bé tự tìm thấy.

Cha mẹ lưu ý thực hiện theo đúng trình tự 5S, đặc biệt chú ý bước 4 để bế bé đúng cách.

Phương pháp không nước mắt – No Cry của Elizabeth Pantley

Phương pháp không nước mắt thường được áp dụng trong trường hợp bé khó ngủ hoặc ngủ nhưng đột nhiên tỉnh giấc dù mới chỉ ngủ được 10 phút hoặc nửa tiếng. Trường hợp này xảy ra khi bé ngủ ngày quá ngắn hay bé thức dậy đêm nhiều lần dù không phải để ăn.

Phương pháp này chỉ thành công khi mẹ xây dựng một kế hoạch luyện ngủ bao gồm cho bé sinh hoạt theo trình tự cố định. Lúc này mẹ cần quan sát quá trình ăn ngủ của con, cần hiểu được tín hiệu ngủ của bé. Đồng thời mẹ chuẩn bị môi trường ngủ thích hợp và cần thực hiện trình tự ngủ hợp lý cho bé.

Phương pháp không nước mắt bao gồm 7 bước sau:

• Bước 1: Mẹ tập cho bé ăn no và biết phân biệt ngày đêm. Cho bé tập làm quen với việc đi ngủ mà không cần phải mút ti bằng cách luyện tập cho bé ăn no để bé mút ti đến khi bé có vẻ buồn ngủ nhưng không để bé mút đến khi ngủ hẳn. Nếu bé chưa bỏ được những kiểu ăn lắt nhắt, hãy dạy bé cách ăn no trong 1 lần và ăn theo cữ. Giãn dần cữ bú đêm.
• Bước 2: Mẹ quan sát và nhờ ghi lại nhật ký ngủ của bé. Mẹ hãy đảm bảo bé đã sinh hoạt theo một trình tự ổn định bằng cách ghi lại nhật ký ngủ của trẻ. Thực hiện trình tự đi ngủ giấc ngày và giấc đêm. Mẹ lưu ý cần cho bé đi ngủ với giờ giấc thích hợp và căn cứ vào tín hiệu buồn ngủ của bé.
• Bước 3: Giúp bé thoải mái trước khi ngủ bằng cách quấn chặt, cho bé ngủ ở nơi ngủ ở cũi.

Phương pháp bế lên đặt xuống

Phương pháp bế lên đặt xuống, thường được gọi là phương pháp ‘Put up/put down,’ là một phương pháp luyện ngủ quan trọng dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Chủ đích của phương pháp này là giúp bé dễ dàng đi vào giấc ngủ và phát triển thói quen ngủ tốt.

Đơn giản, phương pháp này đòi hỏi cha mẹ bế bé lên khi bé cần sự an ủi, và sau đó nhẹ nhàng đặt bé xuống khi bé đã bình tĩnh và sẵn sàng để ngủ. Mẹ thực hiện lặp lại động tác này cho đến khi bé chìm vào giấc ngủ. Bằng cách lặp lại quy trình này, bé dần dần học cách tự ngủ và tự lắng nghe cơ thể của mình.

Phương pháp bế lên đặt xuống thường phù hợp cho trẻ sơ sinh từ khoảng 4 tháng tuổi trở lên. Tuy nhiên, mỗi trẻ có thể có phản ứng khác nhau, vì vậy cha mẹ cần quan tâm và thử nghiệm để xem xét liệu phương pháp này có phù hợp với bé của họ hay không. Quan trọng nhất, phương pháp này mang lại cơ hội cho bé phát triển thói quen ngủ lành mạnh và giúp cả gia đình có thêm thời gian thư giãn và nâng cao chất lượng giấc ngủ.