Chăm sóc trẻ sơ sinh 0 đến 6 tháng tuổi: Hướng dẫn từ điều dưỡng nhi khoa

Tài liệu tập trung vào các khía cạnh cốt lõi từ điều dưỡng, nuôi dưỡng, vệ sinh đến các mốc phát triển quan trọng, giúp cha mẹ tự tin tạo nền tảng vững chắc cho con.

Quy Trình Chăm Sóc Trẻ Sơ Sinh Ngay Sau Khi Chào Đời
"Giờ Vàng": Tiếp Xúc Da Kề Da

Đặt trẻ trên ngực mẹ ít nhất 90 phút. Đây là liệu pháp tự nhiên với nhiều lợi ích:

  • ✔ Với trẻ: Ổn định thân nhiệt, nhịp tim, giảm khóc, nhận miễn dịch, kích thích bú mẹ.
  • ✔ Với mẹ: Kích thích giải phóng oxytocin, co hồi tử cung, giảm nguy cơ băng huyết, thúc đẩy sữa non.
Dinh Dưỡng Đầu Đời: Sữa Non

Cho trẻ bú trong vòng 1 giờ đầu. Sữa non là "siêu thực phẩm" vô giá, được ví như "liều vắc-xin tự nhiên đầu đời" giàu kháng thể IgA, bạch cầu và Vitamin A.

Các Kỹ Thuật Y Tế Ban Đầu
Giữ ấm: Mặc đủ ấm, phòng 25-28°C, không gió lùa.
Vệ sinh mắt: Nhỏ thuốc kháng sinh phòng viêm kết mạc.
Chăm sóc rốn: Kẹp và cắt bằng dụng cụ vô trùng.
Tiêm Vitamin K: Phòng ngừa xuất huyết ở trẻ.
Tiêm Viêm Gan B: Mũi tiêm "vàng" trong 24 giờ đầu.
Sàng lọc sơ sinh: Lấy máu gót chân phát hiện bệnh sớm.
Dinh Dưỡng Trong Chăm Sóc Trẻ Sơ Sinh 0-6 Tháng
Nuôi Con Bằng Sữa Mẹ
  • Kỹ thuật đúng: Tư thế thoải mái, bé ngậm sâu quầng vú.
  • Tần suất: Theo nhu cầu, 8-12 lần/24h.
  • Dấu hiệu đủ: Bé thỏa mãn, 6-8 tã ướt/ngày, tăng cân đều.
  • Bổ sung: 400 IU Vitamin D mỗi ngày.
Vấn Đề Tiêu Hóa Thường Gặp
  • Ợ hơi: Vỗ ợ hơi sau khi bú.
  • Nôn trớ: Giữ đầu bé cao sau ăn.
  • Khóc dạ đề: Áp dụng phương pháp 5S (Quấn, Đặt nghiêng, Tiếng ồn trắng...).
  • Táo bón: Massage bụng, tập "đạp xe".
Chăm Sóc Giấc Ngủ An Toàn
Nhu Cầu Ngủ

Trẻ ngủ 16-20 giờ/ngày, chia thành nhiều giấc ngắn.

Ngủ An Toàn (ABC)

Alone (Một mình), on their Back (Nằm ngửa), in a Crib (Trong cũi an toàn).

Tạo Thói Quen

Phân biệt ngày - đêm, nhận biết tín hiệu buồn ngủ, thiết lập lịch trình EASY.

Hướng Dẫn Vệ Sinh Chi Tiết
Tắm Cho Bé
  • Môi trường: Phòng kín gió, 25-28°C.
  • Nước tắm: Khoảng 37-38°C.
  • Quy trình: Gội đầu trước, tắm thân sau, chú ý các kẽ, nếp gấp. Lau khô và ủ ấm ngay.
Chăm Sóc Rốn
  • Nguyên tắc: Luôn giữ khô và sạch.
  • Vệ sinh: Dùng cồn 70° hoặc nước muối sinh lý lau chân rốn 1-2 lần/ngày.
  • Dấu hiệu nhiễm trùng: Sưng đỏ, chảy mủ, có mùi hôi, cần đi khám ngay.
Chăm Sóc Da & Các Bộ Phận Khác
  • Hăm tã: Thay tã thường xuyên, giữ da khô thoáng. Dùng kem chống hăm khi cần.
  • Miệng: Rơ lưỡi bằng gạc và nước muối sinh lý.
  • Mắt, mũi, tai: Vệ sinh nhẹ nhàng bằng dụng cụ chuyên dụng.
  • Móng tay: Cắt khi bé ngủ hoặc sau khi tắm.
Các Cột Mốc Phát Triển (0-6 Tháng)
Tháng Tuổi Vận Động Thô Vận Động Tinh & Giác Quan Giao Tiếp & Xã Hội
0-1 Nâng đầu nhẹ khi nằm sấp. Nhìn chăm chú vật cách 20-30cm. Nhìn vào mặt người nói chuyện.
2-3 Nâng đầu và ngực, giữ đầu ổn định. Theo dõi vật di chuyển, cầm nắm. Cười đáp lại, hóng chuyện "a, u".
4-5 Lẫy thành thạo, giữ đầu thẳng. Với tay chính xác, chuyển đồ vật. Cười thành tiếng, bập bẹ, thích ú òa.
6 Tự ngồi (cần ít trợ giúp), trườn. Cầm chắc đồ vật, khám phá bằng miệng. Phản ứng với tên gọi, bắt chước âm thanh.

Tương tác với bé qua trò chuyện, đọc sách, nghe nhạc, Tummy Time... giúp con phát triển toàn diện.

Dấu Hiệu Nguy Hiểm Cần Biết
Cần Cấp Cứu Ngay
  • Khó thở, thở co rút, tím tái.
  • Co giật.
  • Ngủ li bì, không thể đánh thức.
Cần Đi Khám Trong Ngày
  • Sốt > 38°C (trẻ < 3 tháng).
  • Bú kém/Bỏ bú.
  • Nôn vọt, nôn ra dịch xanh/vàng.
  • Dấu hiệu mất nước (tã khô, mắt trũng).
  • Vàng da bệnh lý (đậm, lan rộng).
  • Rốn có dấu hiệu nhiễm trùng.