Cấu Tạo Dây Rốn và Sự Thay Đổi Của Rốn Khi Mang Thai

Từ góc nhìn chuyên môn, tìm hiểu cặn kẽ về cấu tạo dây rốn, những hiện tượng thường gặp như dây rốn quấn cổ 1 vòng, 2 vòng, và lý giải về sự thay đổi của rốn khi mang thai. Sợi dây liên kết sự sống đến những thay đổi lạ kỳ từ rốn mẹ trong thai kỳ.

Cấu tạo dây rốn - Sợi dây sinh mệnh diệu kỳ

Đây là một cơ quan vô cùng phức tạp và hoàn hảo, được thiết kế để bảo vệ và nuôi dưỡng thai nhi trong suốt 40 tuần thai.

Cấu tạo dây rốn bên trong gồm những gì?

Một dây rốn khỏe mạnh, đủ tháng có chiều dài trung bình khoảng 50-60 cm. Cấu trúc bên trong là một kỳ quan của tạo hóa, bao gồm 3 thành phần chính:

Ba mạch máu cốt lõi:

• 01 Tĩnh mạch rốn: Đây là mạch máu lớn nhất, có nhiệm vụ như một "đường cao tốc" vận chuyển máu giàu oxy và tất cả chất dinh dưỡng quý giá (glucose, vitamin, khoáng chất) từ bánh nhau của mẹ đến để nuôi dưỡng em bé.
• 02 Động mạch rốn: Hai mạch máu này nhỏ hơn, có nhiệm vụ ngược lại. Chúng vận chuyển máu đã sử dụng chứa carbon dioxide và các chất thải từ thai nhi trở lại bánh nhau để cơ thể mẹ xử lý và đào thải ra ngoài.

Lớp đệm bảo vệ - Thạch Wharton: Bao bọc và bảo vệ ba mạch máu mỏng manh này là một lớp gel trong suốt, đàn hồi gọi là thạch Wharton. Lớp gel này đóng vai trò như một tấm đệm chống sốc, ngăn các mạch máu bị chèn ép hay thắt xoắn khi thai nhi di chuyển, nhào lộn trong bụng mẹ.

Hình dạng xoắn tự nhiên: Cấu tạo dây rốn thường xoắn nhẹ như một sợi dây thừng. Đặc điểm này giúp tăng cường sức bền, độ đàn hồi và khả năng chống lại sự chèn ép, đảm bảo dòng chảy dinh dưỡng không bị gián đoạn.

*Dây rốn hoàn toàn không có dây thần kinh cảm giác. Đó là lý do vì sao việc kẹp và cắt dây rốn cho bé sau sinh hoàn toàn không gây đau đớn.

Các vấn đề và bất thường thường gặp của dây rốn

Đây là phần khiến nhiều mẹ bầu lo lắng nhất mỗi khi đi siêu âm. Việc hiểu đúng về các hiện tượng này sẽ giúp các mẹ bình tĩnh và phối hợp tốt hơn với bác sĩ.

• Dây rốn quấn cổ 1 vòng: Đây là hiện tượng rất phổ biến và thường được xem là một biến thể bình thường trong thai kỳ. Do dây rốn dài và thai nhi hiếu động, việc dây rốn vắt qua cổ một vòng là điều dễ xảy ra. Trong tuyệt đại đa số các trường hợp, vòng quấn này lỏng lẻo và hoàn toàn không gây nguy hiểm.
• Dây rốn quấn cổ 2 vòng: Tình trạng này ít gặp hơn so với 1 vòng nhưng vẫn xảy ra khá thường xuyên. Tương tự như trường hợp 1 vòng, các vòng quấn này đa phần đều lỏng và không ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi. Tuy nhiên, các Mom vẫn cần theo dõi cẩn thận hơn một chút.
• Sa dây rốn: Đây là một biến chứng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm. Tình trạng này xảy ra khi dây rốn sa ra ngoài âm đạo trước khi em bé chào đời, thường là sau khi vỡ ối. Dây rốn sẽ bị chèn ép, cắt đứt nguồn oxy của bé. Nếu sau khi vỡ ối, mẹ cảm thấy có một đoạn dây mềm trong âm đạo, hãy lập tức đến bệnh viện.
• Thắt nút thật (True Knot): Tình trạng này xảy ra khi thai nhi di chuyển và vô tình tạo ra một nút thắt thực sự trên thân dây rốn. Đây là tình trạng hiếm gặp. Hầu hết các nút thắt thật thường lỏng lẻo và không gây ra vấn đề gì do được lớp thạch Wharton bảo vệ.
• Dây rốn bám màng: Khi dây rốn bám lệch khỏi vị trí trung tâm bánh nhau, các mạch máu sẽ kém được bảo vệ hơn, có nguy cơ bị chèn ép hoặc tổn thương trong quá trình chuyển dạ. Mẹ bầu có tình trạng này sẽ được bác sĩ theo dõi thai kỳ cẩn thận hơn, đặc biệt là vào những tháng cuối.

Sự thay đổi của rốn khi mang thai - Từ rốn lõm thành lồi

Song song với sự phát triển của thai nhi, cơ thể mẹ cũng có nhiều biến đổi. Sự thay đổi của rốn khi mang thai là một trong những dấu hiệu hữu hình và thú vị nhất của hành trình này.

Tại sao rốn lại thay đổi hình dạng?

Nguyên nhân chính là do áp lực ngày càng tăng từ tử cung. Khi thai nhi lớn lên, tử cung sẽ giãn nở và đẩy thành bụng về phía trước.

Rốn, vốn là một vết sẹo và là điểm yếu tự nhiên trên thành bụng, sẽ bị đẩy ra ngoài. Quá trình này thường bắt đầu rõ rệt vào khoảng tuần thứ 26:

1. Ban đầu, rốn lõm sẽ trở nên phẳng hơn.
2. Sau đó, rốn có thể bị đẩy lồi hẳn ra ngoài.

Có thể khẳng định, đây là một hiện tượng sinh lý hoàn toàn bình thường và vô hại. Minh chứng cho thấy em bé của mẹ đang phát triển khỏe mạnh.

Các hiện tượng đi kèm: Căng ngứa, đường sẫm màu và rạn da

Bên cạnh việc rốn lồi ra, mẹ có thể nhận thấy các thay đổi khác trên da bụng:

• Ngứa và căng tức quanh rốn: Da bụng bị kéo căng quá mức có thể gây cảm giác ngứa ngáy, khó chịu. Vùng da quanh rốn thường mỏng và nhạy cảm hơn nên cảm giác này càng rõ rệt.
• Đường nâu giữa bụng: Sự gia tăng nội tiết tố thai kỳ làm tăng sắc tố melanin, tạo ra một đường sẫm màu chạy dọc từ xương mu lên rốn. Đường này hoàn toàn lành tính và sẽ tự mờ đi sau khi sinh.
• Rạn da: Các sợi collagen và elastin dưới da bị đứt gãy do căng giãn quá mức sẽ hình thành các vết rạn.

Mẹo giảm khó chịu (không dùng thuốc):

• Dưỡng ẩm: Thoa kem dưỡng ẩm hoặc dầu dừa, dầu ô liu 2 lần/ngày để giữ da mềm mại, giảm ngứa.
• Mặc đồ rộng rãi: Ưu tiên chất liệu cotton mềm mại để giảm ma sát lên vùng rốn.
• Dùng đai đỡ bụng: Có thể giúp giảm áp lực và mang lại cảm giác dễ chịu hơn.

Phân biệt khó chịu thông thường và dấu hiệu cảnh báo

Dù hầu hết các thay đổi là bình thường, mẹ cần lưu ý một số dấu hiệu cần được bác sĩ thăm khám: