Dây Rốn Quấn Cổ 2 Vòng: Góc Nhìn Chuyên Sâu

Dây rốn quấn cổ (hay tràng hoa quấn cổ) là tình trạng dây rốn của thai nhi quấn quanh cổ của bé một hoặc nhiều vòng. Hiện tượng này có thể xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào của thai kỳ và số vòng quấn cũng khác nhau. Góc nhìn tư liệu sẽ tập trung vào hiện tượng dây rốn quấn cổ 2 vòng.

Dây rốn quấn cổ 2 vòng và mức độ phổ biến

Dây rốn quấn cổ là một hiện tượng cực kỳ phổ biến. Theo PGS. TS Nguyễn Mạnh Thắng (Bệnh viện Phụ sản Trung ương), cứ khoảng 4 ca sinh thì có 1 ca gặp hiện tượng này.   

Số liệu thống kê về số vòng quấn, tỷ lệ được ghi nhận như sau :   

• Dây rốn quấn cổ 1 vòng: Chiếm khoảng 16% đến 25% các ca sinh.
• Dây rốn quấn cổ 2 vòng: Chiếm khoảng 2.5% đến 5% các ca sinh.
• Quấn 3 vòng trở lên: Rất hiếm, chỉ chiếm khoảng 0.5% các ca sinh.

Tỷ lệ này có xu hướng tăng lên khi thai nhi lớn dần. Ở tuần 24-26, tỷ lệ này là khoảng 12% và tăng lên đến 37% khi thai đủ tháng, ví dụ như khi em bé bị dây rốn quấn cổ 2 vòng ở tuần 37. Điều này cho thấy đây là một biến thể sinh lý bình thường của thai kỳ, không phải là một "bệnh lý" hiếm gặp.   

Lý giải nguyên nhân em bé bị dây rốn quấn cổ 2 vòng?

"Vũ điệu" của bé trong bụng mẹ - Nguyên nhân tự nhiên

Nguyên nhân hàng đầu và phổ biến nhất chính là sự vận động của thai nhi. Trong bụng mẹ, bé không ngừng di chuyển, nhào lộn, xoay mình. Những "vũ điệu" đáng yêu này là một phần của quá trình phát triển khỏe mạnh, và trong lúc đó, bé có thể vô tình luồn qua vòng dây rốn.   

Điều thú vị là, cũng chính những cử động này có thể giúp bé tự tháo gỡ vòng quấn. Vì vậy, việc chẩn đoán có thể thay đổi giữa các lần siêu âm là hoàn toàn bình thường.   

Các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ

Bên cạnh sự vận động của thai nhi, một số yếu tố khác có thể tạo điều kiện cho hiện tượng này xảy ra:

• Dây rốn dài bất thường: Chiều dài trung bình của dây rốn là 50-60cm. Dây rốn dài hơn sẽ có nhiều khả năng bị quấn hơn.   
• Dư ối hoặc đa ối: Lượng nước ối nhiều tạo ra không gian rộng rãi hơn cho bé di chuyển, làm tăng nguy cơ dây rốn bị quấn.   
• Đa thai: Việc có nhiều em bé và nhiều dây rốn trong tử cung làm tăng xác suất chúng quấn vào nhau.   
• Cấu trúc dây rốn kém: Cấu tạo dây rốn được bảo vệ bởi một lớp chất keo gọi là thạch Wharton. Nếu lớp keo này ít, dây rốn sẽ kém linh hoạt và dễ bị quấn hơn.

Dây Rốn Quấn Cổ 2 Vòng Có Nguy Hiểm Không?

Đây là phần quan trọng nhất để giải tỏa nỗi lo của các bậc cha mẹ. Mức độ nguy hiểm không nằm ở số vòng quấn, mà nằm ở một yếu tố khác.

Sự khác biệt then chốt: Vòng quấn "lỏng" và "chặt"

Yếu tố quyết định sự an toàn của thai nhi không phải là "có bao nhiêu vòng quấn" mà là "vòng quấn đó có chặt không?".   

• Vòng quấn lỏng: Đây là trường hợp phổ biến nhất. Dây rốn chỉ vắt hờ qua cổ bé. Nhờ có lớp thạch Wharton bảo vệ, các mạch máu bên trong không bị chèn ép, máu và oxy vẫn lưu thông tốt. Trường hợp này hoàn toàn không gây nguy hiểm.   
• Vòng quấn chặt: Tình huống cần được theo dõi sát sao. Khi vòng dây siết chặt, dây rốn có thể bị chèn ép, cản trở dòng máu và oxy cung cấp cho thai nhi. Đây chính là nguồn gốc của các rủi ro tiềm ẩn. 

Thai nhi trong bụng mẹ không thở bằng mũi và miệng, mà nhận oxy hoàn toàn qua dây rốn. Vì vậy, nguy cơ không phải là "nghẹt thở" theo nghĩa thông thường, mà là do dòng máu trong dây rốn bị cản trở.

Các rủi ro tiềm ẩn cần theo dõi

Mặc dù hiếm gặp, các trường hợp dây rốn quấn cổ 2 vòng hoặc nhiều hơn và bị siết chặt có thể dẫn đến một số nguy cơ:

• Thay đổi nhịp tim thai: Đây là biến chứng thường gặp nhất, đặc biệt trong quá trình chuyển dạ. Các cơn co tử cung có thể tạm thời làm dây rốn bị siết lại, gây giảm nhịp tim thai.   
• Thai chậm phát triển: Nếu vòng quấn chặt kéo dài, việc cung cấp dinh dưỡng có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến thai nhi nhẹ cân hơn so với tuổi thai.   
• Suy thai: Trong chuyển dạ, nếu dây rốn bị chèn ép nghiêm trọng và kéo dài, thai nhi có thể bị thiếu oxy và rơi vào tình trạng suy thai, đòi hỏi can thiệp y tế ngay lập tức.   
• Thai lưu: Đây là biến chứng nặng nề, nhưng cần nhấn mạnh rằng đây là một hiện tượng cực kỳ hiếm gặp do dây rốn quấn cổ. Nguy cơ này chỉ tăng lên đáng kể khi có từ ba vòng quấn trở lên và bị siết rất chặt.  

Mẹ Bầu Cần Làm Gì Khi Em Bé Bị Dây Rốn Quấn Cổ 2 Vòng?

Tuân thủ các mốc khám thai định kỳ

Siêu âm Doppler màu, là công cụ chính để chẩn đoán và theo dõi. Siêu âm không chỉ giúp xác định số vòng quấn mà quan trọng hơn là đánh giá được dòng máu lưu thông bên trong dây rốn, qua đó biết được vòng quấn có chặt hay không.   

Nếu được chẩn đoán dây rốn quấn cổ 2 vòng, bác sĩ sẽ hẹn mẹ bầu tái khám thường xuyên hơn, đặc biệt là trong những tháng cuối thai kỳ, để theo dõi sát sao tình trạng của bé.   

Tầm quan trọng của việc theo dõi cử động thai

Theo dõi cử động thai là cách mà mẹ có thể chủ động thực hiện tại nhà. Không ai hiểu những cử động bình thường của bé hơn chính mẹ.

• Cách đếm: Mẹ nên đếm cử động thai 2-3 lần mỗi ngày, vào những giờ cố định. Nằm nghiêng trái và tập trung đếm. Một thai nhi khỏe mạnh thường có ít nhất 4-5 cử động trong vòng 30-60 phút.   
• Dấu hiệu cảnh báo: Hãy liên hệ bác sĩ ngay nếu mẹ bầu nhận thấy:
  • Cử động thai ít hoặc yếu đi đáng kể so với bình thường.   
  • Thai đột nhiên đạp rất nhiều, dồn dập một cách bất thường.   

Dây Rốn Quấn Cổ 2 Vòng Sinh Thường Được Không?

Dây rốn quấn cổ 2 vòng không phải là chỉ định bắt buộc phải sinh mổ. Rất nhiều sản phụ có em bé bị dây rốn quấn cổ 2 vòng vẫn "vượt cạn" qua ngả âm đạo hoàn toàn an toàn và thành công.   

Thực tế đã ghi nhận những ca sinh thường thành công với 4 vòng dây rốn quấn cổ.   

Các yếu tố quyết định phương pháp sinh

Quyết định sinh thường hay sinh mổ không dựa trên một quy tắc cứng nhắc mà phụ thuộc vào sự đánh giá liên tục trong suốt quá trình chuyển dạ. Các yếu tố chính bao gồm:   

• Sức khỏe của thai nhi: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Tim thai của bé sẽ được theo dõi liên tục. Nếu tim thai ổn định, cuộc sinh thường có thể tiếp tục.   
• Tiến triển của cuộc chuyển dạ: Nếu cuộc sinh kéo dài, cổ tử cung không mở thêm do dây rốn ngắn "treo" bé lên cao, bác sĩ có thể cân nhắc sinh mổ.   
• Sức khỏe của mẹ: Các bệnh lý của mẹ như cao huyết áp, tiền sản giật... cũng là yếu tố được cân nhắc.   

Khi nào sinh mổ là lựa chọn an toàn hơn?

Sinh mổ sẽ được chỉ định khi có các dấu hiệu cho thấy việc tiếp tục sinh thường có thể gây nguy hiểm, chẳng hạn như:

• Có dấu hiệu suy thai cấp tính: Tim thai giảm sâu, kéo dài và không hồi phục.   
• Chuyển dạ ngưng tiến triển: Thai nhi không thể lọt xuống được.   
• Các yếu tố nguy cơ kết hợp: Ví dụ, dây rốn quấn cổ 2 vòng kèm theo ối vỡ sớm, nước ối có màu xanh (lẫn phân su)...