Trong hành trình thai kỳ, khi biết ngôi thai bị ngược, hẳn nhiên các mẹ không tránh khỏi lo lắng. Tuy nhiên chỉ cần mẹ bầu nắm rõ các yếu tố khiến ngôi thai bị ngược, phân loại các kiểu ngôi thai ngược thường gặp và cách xử trí đúng. Sẽ giúp mẹ bầu làm chủ được tình hình và có những bước can thiệp phù hợp.
Ngôi thai nhi ngược (hay ngôi mông) là tình trạng em bé có phần mông hoặc chân ở vị trí thấp nhất trong tử cung, trong khi đầu lại hướng lên phía ngực của mẹ.
Phân loại các kiểu ngôi thai ngược thường gặp
Ngôi mông thiếu: Đây là dạng phổ biến nhất. Mông bé hướng xuống dưới, hai chân duỗi thẳng lên phía đầu, giống tư thế của một vận động viên gập người.
Ngôi mông đủ: Bé ở tư thế ngồi xổm, cả hai khớp hông và đầu gối đều gập lại.
Ngôi kiểu chân/đầu gối: Một hoặc cả hai chân của bé duỗi thẳng xuống dưới, là phần sẽ ra ngoài đầu tiên khi sinh.
Yếu Tố Khiến Ngôi Thai Bị Ngược - Đâu Là Nguyên Nhân
Có nhiều yếu tố khiến ngôi thai bị ngược, xuất phát từ cả mẹ và thai nhi. Việc bé không xoay đầu về ngôi thuận thường do các điều kiện khách quan sau:
Các yếu tố từ phía người mẹ
Cấu trúc tử cung và khung chậu: Tử cung có hình dạng bất thường (tử cung hai sừng, có vách ngăn) hoặc khung chậu của mẹ hẹp có thể cản trở không gian xoay của bé.
Ảnh hưởng từ các khối u: U xơ tử cung hoặc các khối u khác ở vùng chậu có thể chiếm không gian trong tử cung, khiến bé khó xoay đầu.
Số lần sinh: Việc sinh nhiều lần có thể làm cơ tử cung nhão, khó cố định đầu thai nhi. Ngược lại, ở người mang thai con so, cơ tử cung săn chắc đôi khi cũng hạn chế vận động của bé.
Các yếu tố từ phía thai nhi
Sinh non: Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu. Nếu mẹ chuyển dạ sớm, bé đơn giản là chưa có đủ thời gian để hoàn thành quá trình xoay đầu tự nhiên.
Tình trạng đa thai: Khi có từ hai em bé trở lên, không gian trong tử cung sẽ chật chội, khiến ít nhất một bé khó có thể ở ngôi thuận.
Các dị tật bẩm sinh: Một số dị tật như não úng thủy (đầu quá to) hoặc các vấn đề về thần kinh cơ có thể là nguyên nhân khiến bé không thể xoay đầu.
Các yếu tố từ phần phụ của thai
Vị trí bánh nhau: Nhau tiền đạo (bánh nhau bám thấp, che một phần hoặc toàn bộ cổ tử cung) tạo thành vật cản, không cho đầu bé đi xuống.
Lượng nước ối: Quá nhiều nước ối (đa ối) khiến bé "bơi" tự do và không ổn định ngôi. Ngược lại, quá ít nước ối (thiểu ối) lại hạn chế khả năng xoay trở của bé.
Dây rốn: Dây rốn quá ngắn hoặc quấn vào người bé, vô tình trở thành một dây neo, cản trở bé xoay đầu.
Ngôi Thai Nhi Bị Ngược Và Những Nguy Cơ Mẹ Cần Lưu Ý
Nguy cơ cho bé:
Sa dây rốn: Dây rốn có thể bị trôi ra ngoài trước khi bé chào đời, bị chèn ép và làm gián đoạn nguồn cung cấp oxy cho bé. Đây là một cấp cứu sản khoa.
Kẹt đầu hậu: Phần thân bé ra ngoài nhưng đầu bị kẹt lại trong khung chậu của mẹ, gây nguy hiểm cho bé.
Chấn thương sản khoa: Bé có thể bị tổn thương trong quá trình sinh khó.
Nguy cơ cho mẹ:
Tổn thương tầng sinh môn: Do qua trình chuyển dạ có thể kéo dài và tăng nguy cơ chảy máu sau sinh.
Cách Xử Trí Ngôi Thai Bị Ngược - Các Phương Pháp Can Thiệp Phù Hợp
Ngoại xoay thai (ECV)
Đây là thủ thuật bác sĩ dùng tay tác động nhẹ nhàng lên thành bụng để xoay bé về ngôi thuận. Thủ thuật này thường được thực hiện ở tuần 36-37, tại bệnh viện và có tỷ lệ thành công khoảng 50-58%.
Sinh mổ chủ động
Đây được xem là phương pháp an toàn nhất cho cả mẹ và bé trong hầu hết các trường hợp ngôi ngược, đặc biệt khi ngoại xoay thai (ECV) không thể thực hiện. Sinh mổ chủ động giúp loại bỏ hoàn toàn các rủi ro của quá trình sinh thường ngôi ngược.
Sinh thường ngả âm đạo
Quá trình sinh thường trường hợp ngôi thai ngược chỉ được cân nhắc trong một số trường hợp rất hạn chế, khi đáp ứng đủ các điều kiện nghiêm ngặt: thai đủ tháng, cân nặng phù hợp, khung chậu mẹ rộng...