Cảnh báo nguy cơ trẻ bị hóc dị vật dịp Tết và cách xử lý

Những ngày Tết, số trẻ em bị hóc dị vật từ các loại hạt, kẹo… có nguy cơ tăng cao. Khi đối mặt với tình huống trẻ hóc dị vật, việc sơ cứu kịp thời và đúng cách của cha mẹ sẽ là yếu tố quyết định, giúp tránh những hậu quả đáng tiếc. Cùng tìm hiểu những thông tin và kỹ năng cần thiết để đảm bảo một cái Tết an toàn và ý nghĩa cho bé.

Đây được xem là tình huống cấp cứu y tế và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Hóc dị vật là một tai nạn nguy hiểm thường gặp ở trẻ có độ tuổi từ 1 đến 5 tuổi. Đây là tình trạng khẩn cấp, nếu không được xử lý kịp thời có thể gây ra các hậu quả nặng nề như tổn thương não, thậm chí là tử vong.

Nguy cơ trẻ bị hóc dị vật dịp Tết

Trong dịp Tết Nguyên đán, rất nhiều gia đình đều mua kẹo và các loại hạt như hạt hạnh nhân, đậu đỏ rang, hạt dẻ cười… để chiêu đãi mỗi khi có khách ghé thăm. Đây đều là các loại đồ ăn thơm ngon và được đông đảo mọi người ưa thích.

Tuy nhiên đối với các gia đình có trẻ nhỏ, các loại kẹo tròn và các loại hạt lại trở thành mối nguy hiểm tiềm ẩn với sức khỏe của trẻ. 

Trẻ em đặc biệt là những trẻ dưới 3 tuổi, thường rất hiếu kỳ và có xu hướng đưa mọi thứ vào miệng để khám phá. Do kích thước nhỏ và hình dạng của các loại hạt, chúng dễ dàng trở thành nguy cơ tắc nghẽn đường thở nếu không được giám sát cẩn thận. Ngoài ra, các loại kẹo nhỏ, nhất là kẹo cứng hoặc những món ăn có kích thước lớn mà trẻ không thể nhai hoặc nuốt một cách an toàn, cũng góp phần vào nguy cơ này.

Đáng chú ý, không chỉ là thực phẩm, các vật dụng trang trí mừng Tết cũng có thể trở thành dị vật đối với trẻ nhỏ như hạt cườm, hoặc các phụ kiện nhỏ khác… Với những tai nạn liên quan đến dị vật đường thở ở trẻ em, nếu không biết cách sơ cứu trẻ bị hóc dị vật kịp thời, bé có thể tử vong. Trong trường hợp nếu được cứu sống nhưng dị vật hóc lâu cũng có thể gây ra các biến chứng tinh thần, vận động về sau.

Đó là lý do cha mẹ cần hết sức cẩn trọng và nâng cao ý thức giám sát trẻ trong suốt thời gian Tết, hạn chế cho trẻ tiếp xúc với các loại thực phẩm và vật dụng có nguy cơ gây hóc.

Đọc thêm: Cảnh báo nguy cơ trẻ sơ sinh tử vong do nhiễm khuẩn từ mẹ >>

Triệu chứng của hóc dị vật

Cha mẹ có thể tham khảo các dấu hiệu khi trẻ bị hóc dị vật như sau:

• Ho, ho mạnh hoặc yếu
• Không thể khóc hoặc tạo ra nhiều âm thanh
• Phát ra những tiếng kêu ở phần trên của cổ họng và thở rất nặng nề, khó khăn
• Hoảng loạn
• Da xanh xao, tím tái
• Bất tỉnh hay mất ý thức (Trường hợp xảy ra khi tắc nghẽn không được giải quyết)
• Trường hợp bị tắc nghẽn hoàn toàn có các dấu hiệu: Không nói được, thở được, lồng ngực kép phật phồng, chi lạnh, da tái nhợn, mắt trợn…

Xử lý khi trẻ bị hóc dị vật

Khi trẻ bị hóc dị vật, điều đầu tiên mà cha mẹ cần nhớ là phải bình tĩnh để tiến hành sơ cứu hóc dị vật bởi nếu thực hiện sai phương pháp sẽ làm vấn đề trở nên trầm trọng hơn.

Ngoài ra, thời gian vàng để cấp cứu cho trẻ rất ngắn, thậm chí cần sau 5 phút ngạt thở, trẻ đã bị tổn thương về các dây thần kinh hoặc tử vong. Do đó, cha mẹ cần tiến hành sơ cứu ngay lập tức cho con trong thời gian chờ cấp cứu.

Trường hợp khi hóc dị vật đường thở, trẻ ho, sặc sụa, sau đó trẻ khó thở nhẹ hoặc không khó thở, trẻ hồng hào, khóc được, la được, nói được thì mẹ có thể không cần thực hiện thủ thuật cấp cứu dị vật đường thở. Hãy giữ cho trẻ ngồi yên và đưa đến các cơ quan y tế gần nhất để gắp dị vật.

Trường hợp dị vật đường thở khiến trẻ ho sặc sụa, khó thở, sau đó tím tái… các bậc phụ huynh cần tiến hành sơ cứu dị vật đường thở ngay lập tức và gọi cấp cứu.

Có hai cách sơ cứu trẻ bị hóc dị vật là Phương pháp vỗ lưng ấn ngực dành cho trẻ nhỏ và Phương pháp Heimlich dành đối với trẻ lớn.

Phương pháp vỗ lưng ấn ngực

Đối tượng thực hiện: Trẻ dưới 2 tuổi. Với trẻ dưới 2 tuổi mẹ không nên thực hiện phương pháp Heimlich, thay vào đó hãy thực hiện cách vỗ lưng ấn ngực để tránh nguy cơ bị chấn thương tạng.

Lưu ý làm sạch đường thở giữa những lần vỗ lưng ấn ngực, đồng thời quan sát khoang miệng của bé, nếu nhìn thấy dị vật hãy dùng tay lấy ra. Không sử dụng ngón tay đưa sâu để lấy dị vật.

Phương pháp Heimlich

Đối tượng thực hiện: Trẻ lớn và người lớn.

Cách thực hiện như sau:

Trường hợp trẻ còn tỉnh

• Bước 1: Cha mẹ đứng sau lưng trẻ
• ‎Bước 2: Vòng 2 tay ra trước, quàng lấy bụng của bé. Sau đó nắm chặt bàn tay làm thành quả đấm đặt ở vùng thượng vị, ngay đầu dưới xương ức, bàn tay còn lại đặt chồng lên.
• ‎Bước 3: Ấn 5 cái thật mạnh, nhanh theo hướng từ trước ra sau, từ dưới lên. Động tác phải được thực hiện dứt khoát và không đè ép vào lồng ngực thì mới có hiệu quả. Có thể thực hiện lặp lại động tác này từ 6-10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc bé có thể khóc. 

Trường hợp trẻ đã hôn mê

• ‎Bước 1: Đặt trẻ nằm ngửa trên nền đất hoặc mặt phẳng cứng. Sau đó, ba mẹ quỳ gối xuống dạng 2 chân cạnh đùi bé.
• ‎Bước 2: Cha mẹ đặt gót một lòng bàn tay lên vùng thượng vị, dưới chóp xương ức, đặt tiếp bàn tay thứ hai chồng lên bàn tay thứ nhất.
• Bước 3: Thực hiện ấn 5 cái dứt khoát, mạnh và nhanh vào bụng theo hướng từ dưới lên trên. Cha mẹ có thể thực hiện lặp lại từ 6 đến 10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.

Lưu ý

• Nếu bé ngưng thở, cha mẹ phải thổi ngạt hai cái chậm trước và xen kẽ thổi ngạt khi làm thủ thuật Heimlich hay vỗ lưng ấn ngực cho tới khi bé thở lại hoặc la khóc.
• Khi dị vật đã rơi ra khỏi đường thở, cha mẹ cần lấy dị vật ra một cách thận trọng, tránh để dị vật tụi lại vào họng.
• Sau khi lấy được dị vật, hoặc bé la khóc được, cha mẹ vẫn phải đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra và thăm khám lại để đảm bảo an toàn.

Những điều tuyệt đối mẹ không làm khi bé hóc dị vật

• Không thực hiện sơ cứu hóc dị vật nếu trẻ vẫn còn có thể ho mạnh, thở hay khóc to. Bởi việc con ho mạnh và khóc có thể giúp đẩy dị vật ra khỏi đường thở. Tuy nhiên, nếu các dấu hiệu trở nên tồi tệ, cha mẹ cần can thiệp ngay.
• Không cố gắng lấy và kéo dị vật ra nếu trẻ còn tỉnh táo.
• Không cố móc lấy dị vật nếu không nhìn thấy có có nguy cơ làm dị vật rơi vào đường thở sâu hơn.

Các biện pháp phòng ngừa trẻ hóc dị vật

Cách tốt nhất để trẻ không bị hóc dị vật là hãy phòng ngừa và trông chừng bé cẩn thận. Cha mẹ có thể phòng trước những trường hợp này bằng những lưu ý sau:

Không cho trẻ tự ăn các loại hạt hoặc kẹo

Trẻ nhỏ dễ dàng bị hóc hoặc nghẹn do kích thước và độ cứng của các loại hạt như óc chó, đậu phộng, hạnh nhân… Đặc biệt, các hạt có kích thước nhỏ như hạt bắp, hạt đậu Hà Lan cần được loại bỏ khỏi tầm tay trẻ vì nguy cơ chúng có thể bị nhét vào lỗ mũi hoặc bé ăn bị hóc gây nghẹt thở.

Kiểm soát các loại đồ chơi có nguy cơ gây hóc

Các đồ chơi nhỏ trang trí trong nhà dịp Tết, các hạt vòng cổ, có thể trở thành nguyên nhân gây hóc dị vật nếu trẻ vô tình nuốt hoặc nhét vào mũi. Vì vậy cha mẹ cần để í và không cho bé cầm nắm hoặc chơi những đồ vật này.

Không cho trẻ ăn thịt chưa tách xương

Trong dịp Tết, nhiều gia đình chủ quan thường cho bé tự cầm nắm đùi gà, vịt để bé tự ăn. Điều này có thể vô tình khiến trẻ bị hóc nếu ăn phải những mẩu xương vụn. Vì thế, cha mẹ cần chú ý tách xương kỹ lưỡng và kiểm tra thức ăn trước khi cho trẻ ăn, nhất là với những bộ phận có chứa xương nhỏ.

Giám sát bé khi ăn

Trẻ nhỏ cần được giám sát cẩn thận khi ăn. Tránh để trẻ vừa nô đùa di chuyển vừa ăn, vì điều này làm tăng nguy cơ hóc hoặc nghẹn.

Thông qua việc áp dụng những biện pháp này, cha mẹ và người chăm sóc có thể hạn chế đáng kể nguy cơ trẻ hóc dị vật trong dịp Tết Nguyên đán, đảm bảo một môi trường an toàn và vui vẻ cho trẻ.

Trên đây là những thông tin bổ ích Vạn Phúc Care muốn gửi đến cha mẹ để bảo đảm an toàn cho bé tránh khỏi những tai nạn liên quan đến hóc dị vật. Hy vọng rằng, thông qua bài viết, cha mẹ đã biết cách sơ cứu khi có dị vật đường thở ở trẻ em. Đừng quên liên hệ với chúng tôi nếu cha mẹ cần hỗ trợ.